زمانی که در باب طراحی داخلی یک فضا سخن به میان میآید؛ قبل از هر چیزی و در گام ابتدایی؛ کاربری فضا معین میگردد. به این منظور که معماری و طراحی داخلی فضاهای مسکونی، اداری، درمانی، آموزشی و ... هر کدام در قالب و دسته بندی مجزایی قرار میگیرند. البته ناگفته نماند که با تعیین نوع معماری و طراحی داخلی برای هر مورد؛ یک یا چند فاکتور مرتبط به نوع پروژه نیز معین و در نظر گرفته میشود. برای مثال در طراحی داخلی بیمارستان؛ علاوه بر ترتیب دادن فضایی کاملا بهداشتی و تاثیر آن در تلقین انرژی مثبت به بیمار نیز توجه میگردد. شاید شما تا به حال گمان بردهاید که مبحث طراحی داخلی تنها در منازل مسکونی با اهمیت فراوانی همراه است و در سایر محیطها به شکل کمرنگ تری مورد توجه قرار میگیرد به همین سبب در این مبحث سعی داریم یکی از این فضاها که از بعد طراحی داخلی مورد کم لطفی قرار گرفته است را مورد بررسی قرار بدهیم.
طراحی داخلی بیمارستان
حتما همه ما دو حالت متفاوت را در بدو ورود به هر بیمارستانی و بعد از مواجه شدن با نوع طراحی داخلی حاکم در فضا تجربه کردهایم. در یکی از این حالتها بار منفی بیماری و فضای درمانی را بیشتر حس نمودهایم و در حالت دیگر به سبب استفاده از رنگهای انرژی بخش و نوع چیدمان خاص به کمک وسایل و جزئیات متفاوت تر؛ حس مخالف یا متضادی نسبت به فضا مرتبط را تجربه کردهایم. البته که در طراحی داخلی بیمارستان علاوه برنامه ریزی برای فضایی کاملا بهداشتی؛ مواردی چون سهولت دسترسی بیمار به تمامی بخشهای مورد نیاز چون سرویس بهداشتی، ایستگاه پرستاری و... ، استفاده از تخت و صندلی های راحت و دارای استاندارهای درمانی، فضا با نوع چیدمان و اصول درمانی اما به دور از حال و هوایی بیمارستانی نیز مد نظر قرار داده میشوند. ناگفته نماید که حتی طراحی داخلی بیمارستان در بخشهای مجزا متفاوت است. برای مثال طیف رنگی غالب در بخش زایمان و دیالیز در تفاوت با یکدیگر قرار دارند. اما به طور کلی در برنامهریزی برای طراحی داخلی چند اصل باید به عنوان قانون مدنظر قرار گیرد که درادامه با آن ها آشنا خواهیم شد.
طیف رنگی غالب در طراحی داخلی بیمارستان
شاید در پروسه طرح ریزی برای طراحی داخلی بیمارستان؛ رنگ به عنوان پیشپا افتاده ترین مورد بیان گردد. در حالی که از نظر روان شناسی نوع رنگ میتواند در روند تسریع بهبود بیمار نقش موثری را ایفا نماید. کافیست تصور کنید که با شرایط نامساعد جسمی و روانی در صف انتظار برای دریافت نوبت جهت معاینه ایستادهاید، در حالی که دیوارها و سقف بیمارستان با رنگهای بسیار تیره شما احاطه کردهاند. مطمئنا این مثال تا میزان بسیاری نقش رنگ در فضا را در ذهن شما به تصویر خواهد کشید.
نوع کفسازی در طراحی داخلی بیمارستان
در فرآیند کفسازی بیمارستان پیش از مواردی چون زیبایی سنگها و تناسب آن با فضا؛ جنسیتش نیز مورد بررسی قرار میگیرد. طبیعتا فضای بیمارستان علاوه بر حضور آلودگیها به سبب اجرای بهداشت باید دارای ظاهری بسیار تمیز و درخشنده باشد. به همین سبب بهتر است سنگی انتخاب شود که علاوه بر خاصیت عدم لکه پذیری سریع دارای اصطکاک بالا باشد تا بیماران به هنگام عبور و مرور به ویژه به همراه کمکی چون واتر یا عصا سر نخورند.
نوع و میزان روشنایی در طراحی داخلی بیمارستان
البته که نور خیره کننده و رنگی یا به اصطلاح مزاحم در هر فضایی خوشایند نبوده، به ویژه بیمارستان که عمده افراد آن را بیماران تشکیل می دهند و علاوه بر بهبود جسمی، نیاز مند آرامش روانی نیز هستند. به همین سبب عموما در اتاق استراحت بیماران مهتابیهایی با میزان روشنایی محدودتر و البته همراه با قابلیت تغییر میزان نور تعبیه می گردند.البته لامپهای استفاده شده در اتاق جراحی در قالبهای متفاوتی قرار دارند.
دربها در طراحی داخلی بیمارستان
شاید زمانی که در باب طراحی داخلی بیمارستان سخن به میان میآید طراحی مرتبط به نوع درها را در آخرین مرحله قرار بدهیم در حالیکه نوع طراحی و تعبیه درها؛ دارای اهمیت بسیار بالایی هستند. قرار است بیمارستان به فضایی پاکیزه و استریلیزه تبدیل شود که از انتقال میکروبها و ویروسهای موجود تا حد ممکن جلوگیری شود به همین سبب جنسیت و حتی نوع باز و بسته شدن درها در این راستا میتواند بسیار کمک کننده باشد.
یعنی از تکنولوژی آنتی باکتریالی استفاده شده باشد به گونهای که آلودگی ها را جذب نکرده و انتقال ندهد. البته که بهتر است درها به راحتی و بدون استفاده از دستگیرهها باز و بسته شوند و بیمار با شرایط نامساعد جسمی و حتی پرسنل بیمارستان برای انتقال بیمار به واسطه تختها یا ویلچر درگیر باز و بسته کردن درها نشوند.
تهویه در طراحی داخلی بیمارستان
همانطور که میدانید در فضای بیمارستان از تزریق و نیز داروهای خوراکی متعددی استفاده میشود، همینطور برای ضد عفونی کردن سطوح و بخشهای مختلف از محلولهای مخصوص و سایر موارد دیگر که نیاز بیمارستان را برای استفاده از تهویه هوا نسبت به سایر فضاها چندین برابر میکند.
دسترسی آسانتر افراد کم توان در طراحی داخلی بیمارستان
البته که علاوه بر افراد عادی، افرادی که از مشکلاتی چون راه رفتن به واسطه واتر یا استفاده از صندلی چرخدار رنج میبرند نیز در بیمارستانها رفتوآمد خواهند داشت. پس باید دسترسی آسان آنها به همه قسمتها را در نظر داشت. المانهایی چون رمپها ، آسانسورهای بزرگ، سرویسهای بهداشتی مخصوص افراد دارای معلولیت و ... از جمله اقداماتی بشمار میآیند که در راستای سهولت استفاده برای افراد معلول تعبیه میگردد.
و امّا
البته که انجام و رعایت تمامی موارد نام برده شده در طراحی داخلی بیمارستان حائز اهمیت است و حذف هر کدام میتواند سبب ایجاد نقص و شرایطی نامطلوب در نوع کارآیی بجا قسمتهای مختلف فضاهای درمانی وسیع چون بیمارستانها گردد. اما در کنار تمامی این اصول و قواعد، نوع طراحی وابسته به استفاده از رنگها در فضاهای بسته یا ایجاد فضای سبز در محیطهای باز، استفاده از تصاویر یا جملات انگیزشی به واسطه تابلوها و جزئیاتی این چنینی بر بهبود شرایط جسمی و ارتقا سلامتی روانی بیمار امر بسیار حیاتی عمل خواهند کرد. به همین سبب انتظار نمیرود که یک طراح داخلی که صاحب تجربه و تخصص بالا در این حوزه است؛ از توجه به این موارد که صاحب اهمیت فراوانی هستند، به راحتی چشم بپوشاند.