آشپزخانه محل پخت‌وپز غذا، آماده‌سازی و کار در خانه، در اصل مکانی برای خانم خانواده میباشد که بیشترین زمان را در آنجا سپری می‌کند، همچنین اگر شامل موقعیتی برای خوردن خوراکی یا غذاخوری مختصر وجود داشته باشد؛ افراد خانواده آنجا را محلی برای ملاقات با یکدیگر و با مهمانان میدانند.
توجه در طراحی و راحتی در آن، چگونگی ارتباط آشپزخانه با دیگر قسمت‌های خانه اهمیت بسیاری دارد. بهتر است برای طراحی آشپزخانه، علاوه بر اطلاعات طراحی معماری از اطلاعات و تجربیات یک بانوی خانه‌دار نیز؛ بهرهمند شد.
طراحی آرمانهای آشپزخانه طوری صورت میگیرد که تغییر و جابه‌جایی اجزای در آن امکانپذیر نمیباشد. این اجزا دارای سطح میز کار آشپزخانه که می‌توان از سطح روی کابینت‌های زمینی نیز بهره برد؛ محوطهای برای کابینت‌های بالایی و زمینی آشپزخانه، محل سینک شستشو ظروف، فضایی برای اجاق فر برقی و گازی، محل ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی وجود دارد.
موقعیت آشپزخانه
موقعیت مناسب آشپزخانه رو به درب ورود به خانه، دروازه باغ، محل بازی کودکان، حیاط‌خلوت و پاسیو میباشد. مشخص‌کردن موقعیت محل آشپزخانه در خانه، با درنظرگرفتن محل اتاق غذاخوری و نشیمن، آبدارخانه، حیاط خلوت انجام میشود؛ موقعیت مکانی آشپزخانه رو به شمال غرب یا شمال شرق و در نزدیکی باغچه گیاهان،سبزیجات زیرزمین صورت میگیرد.
حداقل فضای تورفتگی محل پخت‌وپز به صورت استاندارد ۵تا۶ مترمربع، فضای آشپزی در آشپزخانه‌های معمولی همراه با محلی جهت خوردن غذایی مختصر ۸تا۱۰مترمربع، و این فضا برای آشپزخانه‌های بزرگتر شامل محل غذاخوری ۱۲تا۱۴مترمربع هستند
.
اجزای آشپزخانه
برای نگهداری لوازم بزرگ و سنگین یا لوازمی که کم از آن استفاده میشود، کابینت‌های زمینی آشپزخانه انتخاب درستی است.
همچنین کابینت‌های دیواری از عمق کمتری برخوردارند تا بتوان از صفحه کابینت زیر آن به‌آسانی استفاده شود. این نوع کابینت، امکان دسترسی به ظروف را بدون خم شدن و به‌راحتی فراهم مینماید.
جهت نگهداری مواد شوینده، جارو یا دیگر وسایل بلند، و همچنین جهت جاسازی یخچال، اجاق همچنین مایکروویو در ارتفاعی مناسب، بهترین انتخاب کابینت‌های تمام‌قد میباشد.
ابعاد استاندارد طراحی کابینت آشپزخانه
اساسیترین فاصلهای که باید با کابینت و بدن انسان مناسب باشد نسبت به کشوی خارج شده یا کشویی که در آن باز است به داخل محدوده نباشد؛ حداکثر پهنای بدن شخصی که اندام درشتی دارد باید فاصلهای به ابعاد ۱۵۰-۱۷۰ سانتی‌متر را رعایت نمود. اما زمانی که یک محدودة حرکتی و ارتباطی کامل احتیاج نباشد حداقل فاصله بین کابینت‌ها ۱۲۰ سانتی‌متر نیز پیشنهاد میگردد همچنین فاصلة نزدیکترین مانع فیزیکی با لبه جلویی کابینت ۱۲۰ سانتی‌متر میباشد.
بهترین انتخاب جهت کابینت‌هایی در آشپزخانه درب‌های کشویی یا تاشو میباشند که برای مکانی که فضایی محدود دارند، بسیارمناسب هستند. همچنین این در‌ها زمانیکه باز هستند به فضایی اضافی احتیاج ندارند.
جنس مواد استفاده شده در کابینت‌های آشپزخانه می‌تواند دارای ام‌دی‌اف، چوب، تخته‌های چندلایه، نئوپانو و... باشند. سطح چوب بکار گرفته شده در کابینت‌ها همچنین قفسه‌های کابینت باید در برابر آب و زنگ‌زدگی و فرسایش مقاوم باشند، می‌توان از روغن یا رنگ‌های مخصوص ضدآب و یا روکش‌های پلاستیکی در سطح چوب‌ها استفاده نمود. این کار جهت کابینت‌های ظروف فلزی، دیگ‌ها و قابلمه‌ها و تابه‌ها، قفسه‌های فلزی نیز مناسب هستند.
چینش اجزای آشپزخانه
چینش تجهیزات و لوازم گوناگون در آشپزخانه، باید به صورتی باشد که انجام کارها در آشپزخانه وجود داشته باشد و احتیاج به رفت‌وآمد در آشپزخانه را به حداقل رساند. فضای مناسب و کافی جهت رفت‌وآمد و حرکت آسوده در آشپزخانه وجود داشته باشد.
در صورت ممکن، محل انجام کارها بهتر است به صورتی باشد که احتیاج به ایستادن در آشپزخانه را به حداقل برساند. همچنین تنظیم درست و متناسب ارتفاع موقعیت انجام کارها با قد شخص نیز لازم است تا احتیاجی به تغییر حالت طبیعی بدن و قرارگرفتن نادرست بدن نباشد.
تهویه در آشپزخانه
حتماً باید برای اینکه طراحی آشپزخانه استاندارد باشد از تهویه در آشپزخانه استفاده نماییم. مخصوصاً اگر آشپزخانة خانه شما پنجره ندارد استفاده از تهویه در این فضا برای فضای تهویه مناسب و کافی استاندارد است. آشپزخانه باید شامل ارتفاع حداقل ۲/۴۰متر و پنجره‌ای با اندازه حداقل یک‌هشتم فضای مفید اتاق، باشد.
یکی از مهمترین تهویه در فضا وجود هواکش هود در بالای اجاقگاز میباشد. این سیستم موجب ایجاد هوایی متناسب و عملکردی درست از سیستم گردش هوا میگردد. لازم به ذکر است که بین سیستم هواکش و سیستم گردش هوا تفاوتهایی وجود دارد که هر دو آن احتیاج است.
نکاتی دربارة به پیشخوان کار یا میز غذاخوری
درست نشستن افراد پشت میز بسیار حائز اهمیت است برای هر فرد در حالت نشسته باید فضایی به ابعاد ۷۵ سانتی‌متر در نظر گرفت. همچنین اگر ارتفاع میز ۹۰ سانتی‌متر باشد چهارپایه‌ها باید به‌جای پای محکمی مجهز گردد.
محدوده بحرانی پیشخوان کار در مقابل افراد ۷۵ سانتی‌متر×۴۵ سانتی‌متر است که دسترسی به این محدوده به آسودگی و بدون دراز کردن دست‌ها از پهلو صورتپذیر میباشد. آن قسمت از پیشخوان که از این محدوده بیشتر باشد با اندکی کوشش قابل‌دسترس میباشد، البته میزان این دسترسی به قابلیت دسترسی بدن افراد و اندازه بدن هر فرد بستگی دارد.
محل اجاق‌ها
حداقل ابعاد اجاقگاز ۱۲۰ سانتی‌متر میباشد. اندامسنجی مربوط به مشخص‌کردن این فاصله جهت محدوده کار با اجاق دیواری ۱۰۰ سانتی‌متر میباشد که این ابعاد هم برای باز و بسته کردن آسوده درب اجاق منتخب میشود همچنین به بدن آشپز نیز ارتباط مستقیم دارد.
اغلب اندامسنجی در طراحی محوطه آشپزخانه نادیده گرفته میشود. مطابق با اینکه فاصله قسمت بالای اجاقگاز تا لبة پایینی هواکش بالای آن باید به صورتی باشد که شعلههای عقب اجاقگاز برای شخص کاربر قابل‌مشاهده باشد.
محل ظرفشویی آشپزخانه
معمولاً برای پر و خالی نمودن ماشین ظرفشویی حداقل فاصله استفاده شده ۱۰۵ سانتی‌متر میباشد که این ابعاد با بدن افراد و درب باز شدة ظرفشویی ارتباط مستقیم دارد که جهت به‌وجودآوردن محدوده حرکت و ارتباطات باید ۷۶ سانتی‌متر به این اندازه اضافه شود.
نکات مهمی که در طراحی آشپزخانه استاندارد باید در نظر گرفت:
تجهیزات لوله‌کشی و فاضلاب آب استفاده شده برای ماشین لباسشویی و ظرفشویی، یخچال، و سایر وسائل برقی باید محل مناسب با رعایت نکات ایمنی و استاندارد مربوط به آن‌ها را ایجاد کرد.
کف آشپزخانه و دیوارها تا ارتفاع ۳۵ سانتی‌متر با استفاده از عایق رطوبتی پوشانده شده است. کف آشپزخانه یک امر مهم برای شستشو و نظافت بهتر است؛ بنابراین در جایگذاری محل کف‌شوی سایر اجزای آشپزخانه و محل ورودی آن باید بسیار دقت نمود.
ابعاد کابینت‌ها، بخش‌های گوناگون نصب شده در آشپزخانه، دستگاه‌ها و سایر لوازم استفاده شده در آشپزخانه در فرم قرارگیری و جایگذاری آن‌ها در هنگام طراحی پلان آشپزخانه بسیار حائز اهمیت است.
جهت طراحی آشپزخانه استاندارد، رعایت نمودن حداقل عرض‌های ذکر شده جهت تجهیزات آشپزخانه نیاز است:
برای اجاق پخت‌وپز ابعادی به‌اندازه ۶۰ سانتی‌متر، برای سینک دولگنه و سطح میز آبکشی (دارای ماشین ظرفشویی) ابعادی به‌اندازه ۱۵۰ سانتی‌متر، برای یخچال و فریزر ۶۰ سانتی‌متر، برای کابینت تجهیزات شوینده و ظروف آشپزخانه ۱۷۰ سانتی‌متر باید در نظر گرفت.
اگر سطح میز کار و میز آشپزخانه به عرض ۲۰۰ سانتی‌متر باشد، حداقل فضایی که برای ایستادن نیاز است برابر با ۷۰۰ سانتی‌متر میباشد.
باید به‌اندازه کافی پریز‌های ایمن و استاندارد را در محل و ارتفاع مناسب قرارداد. بهتر است برای هریک از اجزای میز کار حداقل یک پریز دوبخشی جایگذاری کرد، روشنایی مناسب در محیط کار آشپزخانه نیز بسیار مهم است.
جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
شماره تماس: 09122935747 - 02122291560